PODOBIEŃSTWA: Zarówno Vincent van Gogh, jak i Edvard Munch uwiecznili gwiaĹşdziste noce. Po lewej znajduje się obraz Muncha tworzony w latach 1922-1924, po prawej zaś van Gogha z 1889r. Oba zostały namalowane farbami olejnymi na płótnie.

FOTO: SIDSEL DE JONG / WIKIMEDIA COMMONS/PUBLIC DOMAIN/MUNCH-MUSEET / MUNCH-ELLINGSEN GRUPPEN / BONO OSLO 2013

W Oslo otwarta została wystawa „Van Gogh + Munch”. Sørbø twierdzi, że pomysł zestawienia dzieł tych dwóch artystów jest znakomity:

- Obaj tworzyli w obrębie tej samej epoki i w tym samym stylu – ekspresjonizmie, ale uciekali się do różnych metod. Dzięki zestawieniu twych twórców rozwija się dyskusja na temat rozwiązań stosowanych przez Muncha, na które wcześniej nie zwracano uwagi, i na odwrót.

Inspiracja

Van Gogh zmarł nim Munch zyskał swą światową sławę, ale, według Sørbø, Munch był pod wielkim wpływem sztuki Niderlandczyka.

- Niektórzy patrząc na obrazy Muncha zauważają jak wiele nauczył się od van Gogha – mówi Sørbø i wyjaśnia:

- Wystarczy spojrzeć na kompozycję i warstwę kolorystyczną, sposób w jaki sprawił, że niebo porusza się, wiruje. Pomyśl o gwiaĹşdzistym niebie nad Oslo, które obserwował z Ekely, gdzie mieszkał w ostatnich latach swojego życia. Całe niebo trzeszczy, wije się – to nieprzyjemne, posępne, a jednocześnie piękne. Myślę, że tego właśnie nauczył się od van Gogha.

Problemy

- Munch na swoje problemy psychiczne patrzył jak na możliwość kontaktu z tymi stronami życia, które zwykle były dla niego niedostępne. Również w tej kwestii inspirował się van Goghiem – mówi Sørbø

Jaka choroba towarzyszyła van Goghowi? To wciąż temat szeroko omawiany. W propozycjach pojawiają się: schizofrenia, zaburzenie dwubiegunowe, epilepsja, a także autyzm. Niektórzy uważają, że cierpiał od zatrucia ołowiem, którego nabawił się przez handel farbami.

- Ołów znajduje się między innymi w cerusycie (inaczej bieli ołowianej), używanym jako pigment do początku XXw.. Powoduje choroby oczu, które mogą sprawiać, że człowiek widzi świat nieco „wirująco”. Gdy patrzymy na „GwiaĹşdzistą noc” lub „Cyprysy”, możemy zagłębić się w świat, trochę dziwny, oczami Vincenta – mówi Sørbø.

Choroba była „w modzie”

Mimo wszystko istnieją oczywiste różnice pomiędzy artystami:

- Powiedziałbym, że Munch był większym intelektualistą i potrafił chłodno kalkulować. Był również zajęty tematem choroby - ale choroba była w tamtych czasach w modzie. Artyści byli postrzegani jako jednostki wrażliwe, a ich jawna ekscentryczność otwierała przed nimi nowe możliwości. Mogli zagłębić się w te strony rzeczywistości, którymi ówcześni ludzie nie zajmowali się na co dzień.

– Van Gogh cierpiał na poważną chorobę psychiczną. U Muncha również możemy dopatrzyć się elementów choroby, ale on, w przeciwieństwie do Niderlandczyka, miał nad nią kontrolę. I umiał świadomie to wykorzystywać – wyjaśnia Sørbø.

Edvard Munch - norweski malarz, urodzony 12. grudnia 1863 w Løten w Hedmarku. Gdy miał rok, przeprowadził się z rodziną do Oslo. Jego matka zmarła, gdy skończył 5 lat. Jesienią 1881 roku rozpoczął Królewską Szkołę Rysunku w Oslo; opuścił ją rok póĹşniej. Zadebiutował w 1883r. na wystawie przemysłowo-artystycznej. Jego pierwsza samodzielna wystawa odbyła się w 1889r. w Oslo. Pierwsze wersja „Krzyku” powstała w 1893r. Jego inne znane działa to: „Chore dziecko”, „Wampir, „Madonna” i „Panny na moście”. W 1908 postanowił udać się na leczenie związane z jego załamaniem nerwowym. W 1916r. otwarto aulę z jego dekoracjami na Uniwersytecie w Oslo. W tym samym roku Munch zakupił posiadłość Ekely w Oslo, gdzie mieszkał aż do swojej śmierci w 1944r.

Vincent van Gogh – niderlandzki malarz, ur. 30 marca 1853r.. Prekursor ekspresjonizmu w malarstwie. Studiował teologię, by zostać misjonarzem, lecz porzucił ją, by oddać się malarstwu. W 1888r. odciął sobie ucho, zaś rok póĹşniej został umieszczony w przytułku. W 1890r. zastrzelił się, choć większość biografii od 2011r. postuluje teorię o nieumyślnym zabójstwie van Gogha. Jego najbardziej znanymi obrazami są „GwiaĹşdzista noc” i „Portret doktora Gacheta”.

Autor: Amund Aune Nilsen, Pål Hovengen Plassen / tłum. Katarzyna Kapica

Ĺšródło: https://www.nrk.no/kultur/_-munch-var-svaert-inspirert-av-van-gogh-1.123...